Dzień dobry, dlaczego Dzieciątko Jezus się nie odmienia po całości (Dzieciątka Jezus itp.), a np. miasto Wrocław juz tak? Pozdrawiam.

"Słownik nazw własnych” J. Grzeni oraz „Nowy słownik ortograficzny PWN” pod red. E. Polańskiego podają, kiedy polszczymy imię osoby narodowości innej niż polska. Zgodnie z tymi zasadami w obydwu wymienionych źródłach w części słownikowej można znaleźć Michaiła Bułhakowa. Tymczasem Bułhakow pojawił się jako Michał (spolszczony) w książkach wydanych przez: Czytelnika, Ossolineum, PIW, Znak, Wydawnictwo Dolnośląskie, Luk, MUZĘ SA i jeszcze kilka innych, mniej znanych. Nie są to oczywiście wszystkie przypadki, a i wydawnictwa nie muszą być jakoś szczególnie przywiązane do danej formy. To samo Wydawnictwo Dolnośląskie, które wydało „Mistrza i Małgorzatę” Michała, dziś wydaje książkę o Michaile. Niemniej na mój osąd forma Michał jest częstsza, co dodatkowo mogę podeprzeć wyliczeniami z mojej półki: 14 książek Michała (albo o Michale), i tylko jedna Michaiła.
Wspomniałem na początku o zasadach polszczenia imienia – pisownia Michał mogłaby nie być z nimi sprzeczna, jeśliby zaliczyć Bułhakowa do grona wybranych przypadków, jedną z zasad jest bowiem szczególne traktowanie wybranych osób. Może źródła poprawnościowe również powinny Bułhakowa do nich zaliczyć?
J.B.

Moja polonistka twierdziła,że frazeologizm „Tu lezy pies pogrzebany” stanowi błędną kalkę z języka niemieckiego, jest niepoprawny, bo inaczej niż w oryginale stosowany. Na dowód podawała fakt, iż słownik frazeologiczny nie notuje takiego związku. Popularnośc i zakres używania udowadnia jednak co innego. Proszę o informacje, czy rzeczywiście jego stosowanie stanowi nadużycie.
Dziękuję za odpowiedź.

Dzień dobry.

Proszę o rozwianie wątpliwości albowiem drążę kwestię Witam jako słowa rozpoczynającego treść korespondencji mailowej. Zagłębiając się w temat, próbuję zrozumieć, dlaczego jest ono niewłaściwe. Najczęściej padającym argumentem jest to, iż to gospodarz wita, i tu mam problem. Skąd się to wzięło? Nigdzie nie jest to wyjaśnione. Jaka jest etymologia wyrazu i jego dosłowne znaczenie? Dlaczego to nie przybywający wita gospodarza? Czy jest to tylko niestosowne czy niepoprawne językowo?

Serdecznie witam.
Nie wiem, czy Redakcja ma możliwość oddziaływania na poprawność wypowiedzi osób publicznych i publikowanych informacji urzędowych, a życzyłbym wszystkim, aby tak było. Być może uchroniłoby to mnie i zapewne wielu innych słuchaczy i czytelników przed niepotrzebnymi stresami związanymi z wysłuchiwaniem biurokratycznych terminów. W wystąpieniach wielu polityków i urzędników państwowych często słyszę dwa określenia, które są dla mnie żargonem urzędniczym. Chodzi mi o następujące słowa:
1. Beneficjent – słowo moim zdaniem błędnie używane w znaczeniu 'odnoszący korzyści':
2. Punkt procentowy – zamiast po prostu procent. Ten psudoekonomiczmy dziwoląg usłyszałem po raz pierwszy z ust pana Balcerowicza i od tego czasu dosyć powszechnie zaistniał w żargonie ekonomicznym.
Proszę uprzejmie o potwierdzenie, czy mam słuszność w kwalifikowaniu powyższych zwrotów jako błędnych.
Załączam pozdrowienia
Ryszard Garczyński

Czy w dość popularnej frazie chleb jałmużny drugi wyraz jest przymiotnikiem, czy dopełniaczem od jałmużna? Przymiotnika nie udało mi się znaleźć w żadnym słowniku, jak również nie znalazłem potwierdzenia dla odmienionej frazy (chleba jałmużnego itd.).

Jak należy powiedzieć, jeśli nie używamy przed skrótem IP rzeczownika: adres, numer lub protokół – nieprawidłowy IP czy nieprawidłowe IP?
— lumay

Dzień dobry,

uprzejmie proszę o rozwianie wątpliwości dotyczących interpretacji Państwa porad pt. „Gmina miasto Wrocław” i „Apozycja w skodzie octavii”. Czy poprawnie wnioskuję, że prawidłowa będzie forma „na rzecz Gminy Miasto Wrocław”, czyli odmianie podlega tylko rzeczownik „gmina”, a fraza rzeczownikowa „miasto Wrocław” pozostaje w mianowniku?

Proszę o obronę apostrofu (cz. 2). Czemu ważne jest, by pisać Wayne’em, a nie Waynem? Argumentem mogłoby być zachowanie pisowni, która pozwoli odtworzyć mianownik, ale:
— piszemy Murilla, a nie Murillo’a (M. mógłby być Murill),
— jedzie się do Kabulu (nie do Kabul’u) tak samo jak do Honolulu,
— ze Spychowa – obsługuje mianowniki -ow, -ów i -owo.
A zatem oba argumenty (niewymawianie ostatnich liter [zob. poprzednie pytanie — Red.] i troska o mianownik) są mocno nieprzekonujące.

Szanowni Państwo,
w technice często się mówi o sterowaniu w znaczeniu regulacji. We wcześniejszych wydaniach Słownika poprawnej polszczyzny rozróżniano oba znaczenia sterowania, nadając różne przypadki gramatyczne obiektom sterowania. Gdy była mowa o kierowaniu, sterowało się czymś (kimś), gdy zaś chodziło o regulację, sterowane było coś. Obecna reguła językowa w obu znaczeniach wyrazu narzuca tylko zastosowanie narzędnika. Czy w takim razie poprawne są tylko wyrażenia sterowanie silnikiem bądź układ sterowania silnikiem?
Z poważaniem
Tomasz Litwiniuk